روانشناسی، روانکاوی، روانسنجی، روانپزشکی، مشاوره، مقالات و تست ها

مفهوم شخصیت از دیدگاه کتل

کتل شخصیت را اینگونه تعریف می کند: " شخصیت چیزی است که امکان پیش‌ بینی آنچه یک شخص در یک موقعیت معین انجام خواهدداد را فراهم می کند."(Cattell.1950/p:2)

- به اعتقاد کتل هنگامی که ما صفتهایی که شخصیت از انها ترکیب می شوندرا بشناسیم می‌توانیم پیش بینی کنیم که یک فرد در یک موقعیت معین چگونه رفتار خواهد کرد و وقتی بتوانیم آن رفتار را پیش بینی کنیم در موقعیتی قرار می گیریم که بتوانیم آن را کنترل کنیم.(Schultz&Schultz.1998)

- به اعتقاد کتل صفت ها عوامل شخصیت هستند که با روش تحلیل عاملی از توده های انبوهی از اندازه گیری های انجام گرفته برروی آزمودنی های انسانی استخراج شده‌اند.

- صفت ها گرایش های واکنشی نسبتا پایدار یک شخص هستند و واحدهای بنیادی ساختار شخصیت فرد را تشکیل می دهند ( شولتز و شولتز،1998. سید محمدی. یحیی،1379)

- روانشناسان دیگری مانند آلپورت، نظریه های شخصیت خود را حول مفهوم صفت ارائه کرده اند ولی کتل برخلاف آلپورت اعتقاد ندارد که صفت ها در درون هر شخص وجود واقعی دارند او آنها را سازه‌هایی فرضی یا تخیلی می داند که از مشاهده عینی رفتار آشکار شخص استنباط می شوند ولی این طرز تلقی از اهمیت صفات د رنظریه کتل نمی‌کاهد.(شولتز،1995.کریمی وهمکاران،1377)

صفات عناصر اساسی شخصیت هستند و برای هر گونه تلاشی به منظور پیش بینی رفتار بسیار اهمیت دارند.

کتل در پژوهش های خود در مورد نفوذ محیط بر فرد، نه تنها محیط بلافصل شخص بلکه محیط بزرگتر اجتماعی یا محیط فرهنگی او را نیز مورد مطالعه قرار داده است.

به همان روشی که یک فرد را می توان برحسب صفت های او توصیف کرد همین طور هم یک جامعه را می توان برحسب عواملی معین که آن را تشکیل می دهند توصیف کرد، صفت های یک جامعه اگر با هم در نظر گرفته شوند تشکیل آنچه کتل" شخصیت گروهی" می نامند می دهند که به ویژگی ها یا صفتهای یک گروه اجتماعی بزرگ اطلاق می شود.(همان منبع)

به عقیده او باید هم شخصیت فرد و هم شخصیت گروهی که او را تحت تأثیر قرار می دهند ( از قبیل دین، گروه همسالان، مدرسه و ملت) را درک کنیم.

کتل تعدادی از عوامل را که شخصیت گروهی گروه های کوچک را می سازند تشریح کرد و همچنین هشت عامل در شخصیت گروهی ملت ها از جمله اندازه ،کوشا بودن، مولفه های روشنگری و روحیه را مشخص نمود. هیچ نظریه‌پرداز شخصیت دیگری چنین تحلیل عینی مفصلی از ویژگی های جامعه و تأثیر آنها بر افراد انجام نداده است

انگیزش از دیدگاه کتل

در یک تقسیم بندی، کتل، صفات یعنی همان عناصر اساسی شخصیت را به سه دسته تقسیم می کند:(Schultz&Schultz.1998)

- صفات توانشی ((Ability Traits

- صفات خلقی (Temperament Traits)

- صفات پویشی (Dynamic Traits)

به اعتقاد کتل صفات پویشی به انگیزشها یا نیروهای کشاننده ی رفتار و علایق انسانها مربوط می‌شود

-انگیزش یا همان صفات پویشی شامل سه بخش است( کتل، 1980- 1979)

- نگرشها Attitude

- اِرگها ( سایق ها یا انگیزه های فطری) Ergs

- صفات پویشی اکتسابی Sems