[roya]

اخلاق نيكو از ويژگي هاي يك دوست خوب است

اخلاق نيكو

حسن خلق آن است كه فرد به اخلاق و صفات پسنديده انساني و اسلامي مزين شده باشد و به خوي خوش و اخلاق نيكو اعمال و كردار خود را تطبيق دهد و نحوه برخورد و روابط خود را با ديگران تنظيم كند. اهميت اين خصيصه به قدري است كه خداوند تبارك و تعالي پيامبرش را چنين توصيف كرده:

وَ اِنَّكَ لَعَلي خُلُقٍ عَظيم ( سوره قلم ، آيه 4 )

اي پيامبر در حقيقت تو به خلقي نيكو و عظيم آراسته اي .

از سوي ديگر آن حضرت نيز هدف از بعثت خود را اتمام مكارم اخلاق معرفي فرموده است كه :

بُعِثتُ لِاُتَمَّمَ مَكارِمَ الاَخلاق

و ارزش بشر را به پنج چيز دانسته است : دين ، عقل ، حيا ، حسن خلق و ادب.

يكي از ويژگي هاي دوستان شايسته ، داشتن اخلاق نيكو است. زيرا آنان كه پيمان رفاقت و انس و محبت با ديگران بسته و دست محبت يكديگر را براي يك دوستي پايدار فشرده اند، تنها با اخلاق نيكو و خوش رفتاري است كه مي توانند دوستي هايشان را حفظ و تقويت كنند.

مولاي آزادگان جهان حضرت علي بن ابيطالب ( ع) فرمود: من در شگفتم از كساني كه اشياء و بردگان را با مال خويش مي خرند ولي افراد آزاده و اشخاص را نمي خرند. پرسيدند يا علي چگونه مي شود آزادگان را خريد؟ فرمود: با نيكي و خوش رفتاري. و پيامبر خدا (ص) فرمود:

أَلقِ أخاكَ بِوَجهٍ مُنبَسِط

با گشاده رويي و اخلاق نيكو برادر مؤمنت را ملاقات كن.

آزمايش

پس از بيان شرايط دوستي و اين كه چه كساني را بايد جهت معاشرت و دوستي بپذيريم ، اين سؤال مطرح مي شود كه : چگونه مي توان از وجود صفات مورد بحث در شخص مورد نظر اطمينان حاصل كرد و دانست كه آيا انتخاب انجام شده انتخاب صحيحي بوده است يا نه ؟

در جواب بايد گفت كه اسلام براي اين منظور، راه را روشن كرده و دستورالعمل لازم را ارائه فرموده است. اسلام يكي از شرايط انتخاب دوست را آزمايش شخص مورد نظر قرار داده و دوستي بدون آزمايش را صحيح ندانسته است.


حضرت علي (ع ) مي فرمايد :

مَن اِتَّخَذَ إَخاً بَعدَ حُسنِ الاختِبارِ دامَت صُحبَتُهُ وَتَإَكَّدَت مَوَدَّتُهُ وَمَن اِتَّخَذَ مِن غَيرِ اختِبارٍ أَلجَاَهُ الاضطِرارُ إِلي مُرافَقَةِ الأَشرار

كسي كه پس از آزمايش ، دوستي برگزيند ، رفاقتش پايدار و موّدتش استوار خواهد ماند و كسي كه ناسنجيده و بدون آزمايش با ديگران پيمان دوستي بندد ناچار ، به رفاقت اشرار و افراد فاسد تن در مي دهد.

براي آزمودن افراد ، بهترين و مطمئن ترين راه ، بررسي عملكرد آنهاست. از آنجا كه ايمان و عقل هر شخص در رفتار و كردار او نمايان مي شود، با محك زدن اعمال مي توان افراد را مورد آزمايش قرار داد ؛ خصوصاً در مواقعي كه امكان ظاهرسازي در كار نباشد.

امام صادق (ع) مي فرمايد:

شيعيان را در سه مورد امتحان كنيد:

1- در موقع نماز كه چگونه از آن محافظت مي كنند.

2- در مواردي كه اسراري در پيش آنهاست چگونه آن را از دشمن ما حفظ مي كنند.

3- در مواردي كه اموالي دارند ؛ ببينيد كه آيا برادران خود را در اموالشان سهيم مي كنند يا نه .

هر چند در شرايط عادي همواره امكان ظاهرسازي و فريب وجود دارد و نمي توان به صلاحيت اخلاقي يا اعتقادي افراد پي برد ؛ اما در شرايط خاص و بحراني، خصلت هاي خوب و بد انسان به طور ناخودآگاه آشكار مي شود و در آن موقعيت است كه امكان ظاهرسازي و پنهان كردن حقايق از بين مي رود.

امام علي (ع) مي فرمايد: مردم جز با امتحان شناخته نمي شوند. زن و فرزندت را در غياب خود ، و دوست را در موقع مصيبت و سختي ، و خويشاوندان را در زمان جدايي ، و علاقه مندان را در زمان نيازمندي امتحان كن تا از اين طريق قدر و منزلت تو نزد آنان روشن شود.

در پايان اين بحث به يك نكته ديگر نيز بايد اشاره كرد و آن اين كه منظور از امتحان اين نيست كه انسان همواره در حال امتحان كردن دوستان خود به سر ببرد ، بلكه به محض حصول اطمينان ، مي توان از ادامه آن دست كشيد و اقدام به دوستي كرد. بنابراين وقتي انسان شخصي را در مراحل مختلف آزمود و دست رفاقت و يكدلي به او داد و اين دوستي سال هاي طولاني به درازا انجاميد ، ديگر شايسته نيست كه تا پايان عمر او را آزمايش نمايد. زيرا نتيجه چنين رفتاري اين است كه به جاي دوستي و محبت ، ملامت و كدورت جايگزين خواهد شد و از قديم گفته اند كه آزموده را آزمودن خطاست.