[roya]

جوان و مشاوره

مشورت ادراك و هشياري دهد

عقلها مرعقل را ياري دهد

گفت پيغمبر بكن اي رأي زن

مـشورت كالمستشار مؤتمن


مشاوره يعني «پيوند عقل‏ها با عقل خود» يك اصطلاح عام است كه در برگيرنده ي فرايندهاي متعددي نظير مصاحبه، اجراي آزمون، راهنمايي، توصيه و ساير موارد مربوط به اين امور است.


هدف مشاوره، ياري رساندن به فرد به منظور حل مشكلات او، طرح و نقشه براي آينده ي وي، تغيير نگاه و نگرش شخص به حيات و زندگي و كمك هايي فكري از اين قبيل است.

روان شناس مشاور كسي است كه با تخصص خود در زمينه ي راهنمايي و هدايت رفتاري، مسائل و مشكلات ازدواج، انتخاب شغل و حرفه، امور اجتماعي، مسائل تحصيلي و آموزشي و ساير موارد مربوط به ديگران كمك مي‏كند.

مشاوره براي جوانان، از دو مفهوم مكمل برخوردار است، يكي آنكه ديگران با آنان مشورت كنند و ديگر اينكه آنان بتوانند با اطرافيانشان به مشورت بپردازند.



آثار مشاوره با نسل جوان


1- ورزيدگي نيروي فكر و انديشه

مشاوره با جوان نيروي فكر و انديشه او را عميق‏تر و ورزيده‏تر مي‏كند، زيرا اصل مشورت، اتصال عقل ديگران با عقل خويش است و هر موقعيت مشاوره‏اي، جوان را در برابر پرسشي قرار مي‏دهد كه لازم مي‏داند به خوبي بينديشد، و پاسخي شايسته ارائه كند و در حقيقت چنين فرصتي، زمينه را براي رشد و پرورش نيروي عقلاني، فراهم مي‏نمايد و او را از جامع‏نگري و پختگي فكري بيشتري در مقايسه با همسالان خود كه در چنين شرايطي نيستند، برخوردار مي‏سازد.

2- تأييدي بر احساس كفايت و قابليت

پذيرش شخص در خانواده يا جامعه، باعث مراجعه افراد و كسب آراء و نظرات اوست. مشورت با جوان تأييدي بر احساس قابليت فكري و كفايت عقلاني اوست و هر اقدام مشاوره‏اي، پاسخي به نياز جوان براي پذيرش و مقبوليت نزد ديگران است و حاصل آن، افزايش ميزان اعتماد به نفس فرد خواهد بود.

3- برداشت جديدي از مسئوليت

جوان پس از هر مشورتي كه ديگران با وي ترتيب مي‏دهند، برداشت جديدي ازاحساس مسئوليت پيدا مي‏كند. اين امر به ويژه در خانواده بيشتر احساس مي‏شود، زماني كه والدين با فرزند جوان خود به مشورت مي‏پردازند، وي اين گونه استنباط مي‏كند كه او در اين زندگي منزوي، غريبه و جدا يا دور افتاده از دل‏ها و ديده‏ها نيست، بلكه متعلق به اين زندگي است، چون براي پيشرفت و بهبود همين زندگي از وي نظرخواهي مي‏نمايند، لذا احساس مسئوليت بيشتري نسبت به خود و اطرافيان پيدا مي‏كند.


4- كمتر شدن فاصله‏هاي عاطفي

مشورت نوعي پيوند عاطفي و فكري است كه صورت ظاهري آن جنبه ي فكري داشته و جنبه باطني آن رنگ و لعاب عاطفي دارد. هر مشورتي كه با نسل جوان انجام مي‏شود، «فاصله‏هاي عاطفي» كمتر مي‏شود و احساس انس و محبت بين افراد با جوان بيشتر و بيشتر مي‏گردد.


5- نوعي آموزش غير مستقيم به نسل جوان

مشورت با نسل جوان نوعي آموزش غير مستقيم محسوب مي‏شود، زيرا وي از رفتار والدين و اطرافيان مي‏آموزد كه افراد بالغ به مشاوره به وي توجه دارند و چنين همّت مباركي از سوي اطرافيان نه تنها با غرور و عزّت نفس آنان اصطكاك ندارد، بلكه جوان را آماده ي جمع‏نگري به جاي «تكروي در زندگي» و بهره‏وري از مصلحت‏انديشي و تجربيات ديگران در چهره مشاوره مي‏نمايد.
نقش والدين در مشورت با نوجوانان


شرايط مشاوره نسل جوان با ديگران:

ويژگي‏هاي يك مشاور براي جوانان، با ديگر مشاوران در سطح عموم جامعه، به طور ريشه‏اي و شيوه‏اي متفاوت است؛ فراهم ساختن اين شرايط باعث ايجاد تفاهم و اعتماد متقابل نسل جوان با اطرافيان است تا به طور سهل و ساده و به دور از هر گونه اضطراب و دلهره اين مهم انجام شود.


بي‏دليل نيست كه در آموزه‏هاي ديني نخستين ويژگي مشاور «عقل و خردورزي» و سپس «دلسوزي» بيان شده و بركات آن «رشد و شكوفايي»، «يُمن و بركات بسيار» و «توفيق از پروردگار سبحان» معرفي گرديده است.


كساني كه جوانان آنها را به عنوان مشاور برمي‏گزينند، بدون ترديد بايد واجد صفاتي برتر از معلّمان و مربيان نسل جوان باشند، همچون مبلغان ديني در دانشگاهها، افزون بر «دانش» موردِ نياز جوانان، با «روش» گفتگو، جذب مخاطب و جلب اعتماد جوانان آشنا باشند و به دور از هر گونه ظاهرسازي، خاضعانه و خالصانه و در عين حال عالمانه و خردمندانه، ريشه‏هاي درد را بشناسند و پس از پايان سخن مشورت كننده، به شيوه‏هاي درمان رو كنند تا جوانان در فضايي با تفاهم و مبتني بر اعتماد متقابل دفتر زندگي خود را بگشايند و سطر سطر مطالب خود را به صورت مشورت مطرح نمايند.


ويژگيهاي مشاور نسل جوان


از مجموع صفات برجسته ي مشاورِ جوانان، به اين ويژگيهاي والا مي‏توان اشاره كرد:


1- سرمايه گذاري عاطفي

سطح سرمايه گذاري عاطفي بيشتر از سطح تبادل عاطفي است، در اولي دلجويي مشاور از مراجع مورد نظر مطرح است ولي در دومي، جريان داد و ستد عاطفي در حد تعادل ميان دو شخصيت به ميان مي‏آيد.

به يقين چنين سرمايه گذاري براي همگان به ويژه نسل جوان با توجه به احساسات پاك و اعتماد ارزشمندي كه به انسان‏هاي وارسته و خالص مي‏كنند، ضرورتي بيشتر و بهتر خواهد داشت.


2- ثبات عاطفي

فرد در صورت برخورداري از عواطف با ثبات و يكدست در مراحل مختلف زندگي مي‏تواند، اعتماد جوان را جلب كند و او را به گفتگو و مشاوره ترغيب نمايد. والدين بيش از ديگران بايد واجد چنين صفتي باشند.


3- تواضع و فروتني

در مناسبات انساني، نفوذ اخلاقي و جلب اعتماد ديگران در شرايطي امكان‏پذير است كه ارتباط افقي حاكم باشد. اين امر در روابط متقابل جوانان و ديگران چشمگيرتر و تعيين كننده‏تر است. زيرا جواناني كه احساس مي‏كنند، مشاور از موضع برتر و موقعيت اقتدار با آنان مواجه مي‏شود، دست به مقاومت مي‏زنند و عكس‏العمل مخالفي از خود بروز مي‏دهند.


4- نيازشناسي جوانان

آگاهي و درك كامل اطرافيان به ويژه والدين از نيازهاي مهم سنّي و مشكلات اين دوران، توانايي خاصي به آنان مي‏بخشد تا بر اساس نيازهاي آنان، روش‏هايي را اتخاذ نمايند كه به نتيجه ي مطلوب، يعني تفاهم كامل منجر شود.


5- ارزش‏هاي اخلاقي

پاي‏بندي به يك نظام اخلاقي استوار، متقن و مستحكم الهي، اعتماد جوانان را به خوبي جلب مي‏كند. هرگاه نسل جوان ما انسان آگاه و هوشياري را بنگرند كه امواج زندگي و توفان شبهات او را عاجز و ناتوان نمي‏كند و چونان نخل استوار و تنومندي، سربلند و پر استقامت به اعتقادات ديني و دلبستگي‏هاي الهي خود معتقد است، در تمامي عرصه‏ها برتر از نزديكان و اطرافيان به او اعتماد مي‏كنند و چونان اميني رازدار و پدري مهربان يا برادري دلسوز و آگاه، تمامي فرازها و فرودهاي حوادث زندگي خود را با او در ميان مي‏گذارند و از وي مدد مي‏گيرند. به راستي چنين كاميابي براي يك مشاور، بهترين موفقيت و سربلندي محسوب نمي‏شود؟!

آري:

دل را نگاه گرم تو ديوانه مي‏كند

آيينه را رخ تو پري خانه مي‏كند

آزادگان به مشورت دل كنند كار

اين عقده كار سبحه صد دانه مي‏كند