قدیمی 08-02-2011, 11:12 AM   #1
psycho
(کاربر باتجربه)
 
psycho آواتار ها
 
تاریخ عضویت: Jan 2011
نوشته ها: 87
Mrgreen چند وچون كنترل آسيب هاى اجتماعى در كشور




چراغ ها هنوز سبز نشده اند


كسى كه روى نيمكتى در ميدان هفت تير نوشته «نيمكت، من تنها هستم. مى فهمى» يا در حال فرو رفتن در دايره آسيب هاى اجتماعى است يا تا به حال به مثال مجسم «آسيب اجتماعى» تبديل شده است. او و تمام كسانى كه درخط آسيب اند، بايد كمى ديگر صبر كنند تا آيين نامه «نحوه اجرايى شدن سياست هاى پيشگيرى در حوزه هاى بيمه اى، امدادى و حمايتى كشور» در هيأت دولت تصويب و به دستگاههاى اجرايى ذيربط ابلاغ شود و رويكرد پيشگيرانه اتخاذ شده از سوى وزارت رفاه و تأمين اجتماعى در برخورد با آسيب هاى اجتماعى، مجال اجرا توسط دستگاههاى ذيربط را بيابد. با اين همه به نظر مى رسد در مسير كنترل آسيب هاى اجتماعى هنوز در ابتداى راهيم و چراغ هاى چشمك زن هنوز سبز نشده اند.





استراتژى پيشگيرانه، پروژه اى در دست اجرا


«آسيب هاى اجتماعى در كشور هر سال 15درصد رشد مى يابد.» اين گفته كارشناسان، هر سال تكرار مى شود. شايد به همين دليل است كه وزارت رفاه «رويكرد پيشگيرانه» را در مواجهه با اين موضوع انتخاب كرده است: «به جاى اينكه صبر كنيم افراد دچار آسيب شوند و بعد فكر كنيم كه حالا بايد چه كنيم، بايد كارى كرد كه اصولاً اين اتفاق نيفتد.» اين نكته را دكتر محمدرضا واعظ مهدوى معاون سياستگذارى و برنامه ريزى وزارت رفاه يادآور مى شود، او همچنين تأكيد مى كند: «سياست هاى پيشگيرى اثربخش تر است و كارايى بيشترى دارد.» هر چند مى افزايد: «اصلاً بعضى كشورها به موضوع آسيب هاى اجتماعى توجه نمى كنند. بعضى ديگر هم كه به اين موضوع توجه دارند و سعى مى كنند زيرساخت هاى لازم را براى جلوگيرى از بروز آسيبها و كنترل آنها ايجاد كنند، باز در طول بررسى هاى درازمدت به اين نتيجه مى رسند كه اين توجه هم، تأثير چندانى در كاهش آسيبها ايجاد نكرده است.

گفته مى شود علتش اين است كه 90درصد جامعه شراط طبيعى دارند. طيفى از اين گروه نزديك به خط آسيب اند. لذا در اثر عوامل مختلف از جمله برخى بحرانها، شرايط اقتصادى و... به حوزه آسيب فرو مى روند.»او معتقد است بايد كارى كرد كه اين گروه 90درصدى جامعه از خط آسيب فاصله بگيرند و مسير حركت طيف نزديك به خط آسيب به سمت لايه هاى ميانى و بالا باشد.

او با اشاره به اتخاذ سياست ارتقايى و پيشگيرى به عنوان محور برنامه ها - پس از بحث ها و بررسى هاى لازم وبا مشاركت مسؤولان ذيربط - مى گويد: «در صورت تصويب آيين نامه نحوه اجرايى شدن سياست هاى پيشگيرى در حوزه هاى بيمه اى، امدادى و حمايتى كشور، در هيأت وزيران، تمام دستگاه هاى ذيربط، از جمله وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، وزارت بهداشت، سازمان بهزيستى و... ملزم به اجراى آن خواهند بود.

دكتر واعظ مهدوى توضيح مى دهد: «اين سياست به ما مى گويد بايد ظرفيت هاى پيشگيرى را بالا ببريم به نحوى كه اشخاص وارد حوزه آسيب نشوند.»

وى مى افزايد: «براى روزى نيم ساعت رانندگى، مردم كلاس مى روند و گواهينامه مى گيرند اما براى يك عمر زندگى خانوادگى هيچ آموزشى وجود ندارد. در حالى كه اشخاص بايد مهارت هاى زندگى، از جمله سلوك اجتماعى، انعطاف پذيرى، قدرت نه گفتن و... را ياد بگيرند. اين يك سياست پيشگيرانه است. استراتژى پيشگيرانه «تاب آورى» و «نه گفتن» در برابر ناهنجاريها را ياد مى دهد. ما حتى پيشنهاد كرديم افراد قبل از تشكيل خانواده، با آموختن مهارت هاى زندگى، گواهينامه ازدواج دريافت كنند.»

اما آيا آسيب هاى اجتماعى، طيف هاى آسيب ديده و در معرض آسيب، عوامل آسيب زا، راههاى پيشگيرى امكانات اجرايى و زير ساخت هاى لازم به طور دقيق مشخص شده؟ كدام سازمان ها و ارگان ها مسؤول اجراى چه بخش از برنامه هستند؟ آيا تعداد اين سازمان ها ودستگاهها كافى است و ما زيرساخت ها و زمينه لازم را براى اجرا داريم؟ دكتر واعظ مهدوى پاسخ روشنى به سؤال آخر نمى دهد در نهايت مى گويد: «ما اين دستگاهها را داريم و بايد ايجاد كنيم.» اما ظاهراً بررسى هايى در مورد آسيب هاى اجتماعى صورت گرفته است. به گفته دكتر مهدوى بررسى هايى در زمينه آموزشهاى شيوه زندگى سالم انجام و نزديك به45 پروژه عملياتى با گروه هاى مختلف آماده شده كه در حوزه هاى مختلف به اجرا گذاشته خواهد شد.

او همچنين مى گويد: «برنامه ريزي هايى شده و با حوزه هاى مختلف مذاكراتى داشته ايم. تفاهم نامه هايى را براى فراهم آوردن زمينه اجراى رويكرد پيشگيرانه و توانمندسازى افراد جامعه و ظرفيت سازى با دستگاه هاى ذيربط از جمله وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكى، وزارت آموزش و پرورش، وزارت علوم، تحقيقات و فناورى، سازمان بهزيستى و... منعقد كرده ايم.»

به گفته دكتر واعظ مهدوى، عمليات توانمندسازى مثل واكسيناسيون است. يعنى ضمن فراموش نكردن جمعيت آسيب ديده، بايد جمعيت سالم را به گونه اى مصون كنيم تا گرفتار اين مشكلات نشوند و اين امر نيازمند عزم ملى در همه سطوح و بسيج همه واحدها در جامعه است.

او بر نكته ديگرى هم تأكيد دارد: «سياست پيشگيرى در ماده97 برنامه چهارم توسعه، آمده و اين موضوع قانونى شده است. پس براى اجرا مشكلى نداريم. در آيين نامه ماده 97تلاش كرديم تعريف روشنى از حوزه هاى مختلف ارائه و نظام سنجش مشخصى در هر يك از حوزه ها شكل دهيم. ما اين قانون را داريم و اين قانون بايد اجرا شود.»

هر چند او خاطرنشان مى كند: «كار جمعى در كشور ما ضعيف است واين امر كار و تلاش زيادى مى برد.»

دكتر واعظ مهدوى در مورد ميزان آسيب هاى اجتماعى در كشورو نرم آن تأكيد مى كند: «جامعه ايران جامعه سالم وتوانمندى است.» و براى مقايسه، آمارى ارائه مى دهد. از جمله اينكه تعداد زندانيان در آمريكا نسبت به جمعيت، 4 برابر ايران است يا ميزان فحشا و طلاق در كشور ما در مقايسه با ساير كشورها پايين تر است. اما در نهايت مى گويد: «آسيب هاى اجتماعى در كشور ما نسبت به ساير كشورها نورم سالمى دارد ولى نسبت به آنچه بايد باشد، زياد است.»

معاون سياستگذارى و برنامه ريزى وزارت رفاه، در نهايت اقدامات مورد نظر را در 3سطح تشريح مى كند: اقدامات پيشگيرانه براى كل جامعه، اقداماتى خاص براى قشرى كه در معرض آسيب اند و احتمال دارد وارد حوزه آسيب هاى اجتماعى شوند و اقداماتى براى گروهى كه در حوزه آسيب اند تا اين گروه به سمت لايه هاى بالاتر و دور از آسيب حركت كنند. اين همان نكته اى است كه دكتر معيدفر رئيس انجمن جامعه شناسى از آن با عنوان «تحرك اجتماعى» ياد مى كند و بر افزايش انگيزه براى آن تأكيد دارد.


تعامل مجامع علمى و دستگاه هاى اجرايى؛ هنوز ضعيف

دكتر معيدفر، رئيس انجمن جامعه شناسى ايران مى گويد: «حركت به سمت وضعيت توسعه يافته تر و مرفه تر، انبوه آسيب ها و مشكلات اجتماعى را به همراه دارد.»

او خاطرنشان مى كند: «اگر امروز به دنبال دسترسى به رشد و توسعه بيشتر هستيم بايد اين نكته را هم بپذيريم كه مقدمات اصلى اين توسعه، نيروى انسانى توسعه يافته است و اگر نيروى انسانى توسعه يافته مى خواهيم بايد تحرك اجتماعى و انگيزه هاى تحرك اجتماعى را افزايش دهيم. يعنى افراد جامعه علاقه مند به حركت به سمت سطوح بالاتر آموزش، درآمد و ثروت و... باشند.»

به اعتقاد او، براساس تعاريف جديد، نوعى رقابت براى بهتر زندگى كردن در دنياى امروز به وجود آمده است.

دكتر معيدفر وضعيت «امروز» جامعه را به لحاظ توجه به توسعه و رشد، بهتر از «ديروز» مى داند: «جامعه ولع رشد و تحرك دارد. زيرساخت ها در حال تغيير است. در شرايط فعلى به لحاظ دسترسى به منابع آموزش، ثروت و... قطعاً موقعيت بهترى نسبت به گذشته داريم اما در كنار اين رشد، بايد به انگيزه ها و آسيب ها هم توجه داشته باشيم.»

او مى گويد: «اگر از فرد انتظار داشته باشيم كه به حد عالى از رشد برسد، به چه نتيجه اى خواهيم رسيد؟ برخى افراد منابع لازم را دارند اما برخى ديگر اين منابع را در اختيار ندارند يا دسترسى به اين منابع براى آنان دشوار است. عده اى شرايط لازم را دارند عده اى نه. برخى از آنان كه شرايط و منابع لازم را در اختيار ندارند، براى رسيدن به جايگاه مورد نظر خود، ناچار از راه خلاف حركت مى كنند. آنان كه به نتايج دلخواه نرسيده اند، دچار يأس و سرخوردگى و نااميدى مى شوند. پيامد اينها، چيزى جز خشونت ها و آسيب هاى اجتماعى نيست.»

دكتر معيدفر آسيب هاى اجتماعى را بخش اجتناب ناپذير زندگى ما مى داند. اما نه به اين معنى كه هر كس بخواهد در مسير رشد و توسعه حركت كند بايد آسيب ها را به عنوان يك امر مسلم بپذيرد و تحمل كند. به عبارتى «هر كه را طاووس خواهد جور هندوستان كشد.» در اين مورد مصداق ندارد.

او مى گويد: «به هر حال برخى از اين آسيبهاى اجتماعى، نتيجه همان رشد و توسعه است. اما علت افزايش بخشى از آسيب هاى اجتماعى ناشى از ارزشهاى نوينى است كه در ذهن آحاد جامعه ايجاد شده. بايد بدانيم معيارها و سطح انتظارها عوض مى شود گاهى به اين انتظارها پاسخ داده مى شود گاهى بى پاسخ مى مانند و واقعيتها با انتظارهاى ايجاد شده مطابقت نمى كنند و اين خود باعث بروز آسيب هاى اجتماعى مى شود.»

اواخر دهه،70 يكى از جملات تكرارى كه در مورد آسيب هاى اجتماعى از سوى برخى كارشناسان و مسؤولان مطرح مى شد اين بود: «دهه80 دهه بحران آسيب هاى اجتماعى در كشور است.» به نظر مى رسد اين عبارت - كه در ابتدا تيتر برخى از رسانه ها شد - رفته رفته به جمله اى به عنوان يك اظهار نظر معمول تبديل شد و نه هيچ چيز ديگر؛ از جمله «هشدار»ى كه نتيجه عملى قابل توجهى در دستگاههاى ذيربط در آن زمان داشته باشد. در سالهاى اخير، حتى به اعتقاد برخى، از اين عبارت (آسيب هاى اجتماعى) و بزرگ جلوه دادن آن، به عنوان موضوعى براى تحت فشار قرار دادن دولت يا تحت تأثير قرار دادن وجهه يا برخى فعاليت هاى صورت گرفته در دولت بهره بردارى مى شد. به هر روى، سؤال اين است: «با علم به اين موارد، براى مقابله با آسيب هاى اجتماعى در دهه 80چه كرده ايم؟» دكتر معيد فر در اين مورد مى گويد: «در غرب و جامعه ما تصور بر اين بود كه توسعه يافتگى، آسيب هاى اجتماعى به ميزان بالا به همراه نخواهد داشت. از قبل فكر نمى كرديم يكباره با انبوه آسيب اجتماعى مواجه باشيم.»

او مى افزايد: «پيشتر از اينها بايد زيرساخت هاى مواجهه با آسيب ها را ايجاد مى كرديم. با توجه به تجربه غرب، خيلى از جامعه شناسان پيش بينى هايى داشتند. اگر از همان زمان مقدمات قانونى برنامه ريزى و سياستگذارى فراهم مى شد، امروز، آزمون و خطا نداشتيم.»

دكتر معيدفر خاطرنشان مى كند: «دولت در سال هاى اخير اين موضوع را حس كرد. حداقل در جهت نهادسازى، وزارت رفاه و تأمين اجتماعى ايجاد شد. اما اين هم كفايت نمى كند. الآن در شرايطى هستيم كه بايد جامعه شناسان و سياستگذاران توأمان به فكر اين مشكل و راههاى كنترل آن باشند.» در واقع او معتقد به ايجاد رابطه اى نزديك بين جامعه شناسان و انجمن هاى علمى از سويى و مسئولان وبرنامه ريزان از سوى ديگر است: «امكانات موجود، بدون ايجاد تعامل بين انجمن ها و مجامع علمى و مسئولان ثمربخش نخواهد بود. نه داده ها و يافته هاى محققان و مجامع علمى كاربردى خواهد داشت و نه اقدامات انجام شده از سوى دستگاهها بدون توجه به واقعيات جامعه به نتايج مورد قبول خواهد رسيد.» سطح اين ارتباطات در حال حاضر به گفته دكتر معيدفر بسيار كم و ناكافى است هر چند سطح تعاملات جامعه شناسان با برخى دستگاهها از جمله نيروى انتظامى از افزايش قابل توجهى برخوردار بوده است.

او معتقد است در حال حاضر بايد برنامه ريزان و سياستگذاران به طور جدى به فكر اقشار آسيب پذير باشند زيرا اين گروه، اكثراً قربانيان پروژه ها و برنامه هاى توسعه هستند.

psycho آنلاین نیست.   پاسخ با نقل قول
پاسخ

برچسب ها
آسیب شناسی اجتماعی, روان شناسی, روانشناسی, روانشناسی اجتماعی


کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)
 
ابزارهای موضوع
نحوه نمایش

مجوز های ارسال و ویرایش
شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
شما نمیتوانید فایل پیوست در پست خود ضمیمه کنید
شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید

BB code هست فعال
شکلک ها فعال است
کد [IMG] فعال است
کد HTML غیر فعال است

انتخاب سریع یک انجمن

War Dreams    Super Perfect Body    Scary Nature    Lovers School    Winner Trick    Hi Psychology    Lose Addiction    Survival Acts    The East Travel    Near Future Tech    How Cook Food    Wonderful Search    Discommend

Book Forever    Electronic 1    Science Doors    The Perfect Offers    Trip Roads    Travel Trip Time    Best Games Of    Shop Instrument    Allowedly


All times are GMT. The time now is 12:55 PM.


کپی رایت © 1388 . کلیه حقوق برای وبگاه حرف روز محفوظ است