قدیمی 19-01-2011, 05:11 PM   #1
roya
(کاربر طلایی)
 
roya آواتار ها
 
تاریخ عضویت: Jan 2011
نوشته ها: 972
75 محكمه ي وجدان




محكمه ي وجدان


ابعاد و انواع وجدان

وجدان يك مسئله و يك زمينه است ولي لااقل در سه بعد كلي انجام وظيفه مي كند:

1 - وجدان معرفتي : غرض همان نفس وجدان و شعور نفساني است كه ما را به حال خود آگاه مي كند. ما در هر لحظه مي توانيم درباره خود بينديشيم و وضعي را كه درآن هستيم مورد ارزيابي و داوري قرار دهيم . مثلاً دريابيم كه حال ما خوب است يا بد؟ درحال آرامش هستيم يا نگراني ؟ در سلامتيم يا در بيماري ؟...

2 - وجدان توحيدي : غرض وجداني است كه به ما مي فهماند جهان آفريننده دارد . او آفريدگار همه پديده هاست كارگرداني امر و خلق به دست اوست و هم اوست كه زمام امور از موت و حيات ما را دردست دارد.

3 - وجدان اخلاقي : كه راهنماي خوبي ها و بدي هاي ماست. در برابر رفتار ما به داوري برمي خيزد و اگر عمل ما زشت و ناپسند بود ما را سرزنش مي كند و بالاخره ، ما را وا مي دارد كه درباره سلوك خود تجديد نظر كنيم و با شور و هيجان راه فضليت را برگزينيم.


محكمه وجدان

انسان وقتي در برابر وجدان قرار گرفت نمي تواند از حساب و كيفر آن رهايي يابد. هيچ محكمه اي همانند محكمه وجدان قدرتمند نيست. آدمي هر چند توانا ودرقدرت بدن نيرومند باشد در برابر وجدان به زانو درمي آيد. وجدان براي افراد و رفتارشان محكمه تشكيل داده ودرصورت خطا محاكمه و محكومشان مي كند، آن چنان كه گاهي فرد به اين نقطه مي رسد كه براي جبران خطا بايد تن به مرگ داده و خود كشي كرد.

وجدان اخلاقي همانندِ قاضيِ تيزبين و قدرتمندي است كه در مواقع ارتكاب جرم سر برآورده و فرد را دستگير و محاكمه مي كند . درست است كه برخي از افراد جرم خود را در برابر دادگاه مخفي مي دارند و يا به گونه اي سخن مي گويند كه محاكم قضايي از آن سردر نمي آورند ؛ ولي هيچ وقت اين امكان وجود ندارد كه آدمي وجدان خود را اغفال كند و از گناه نجات يابد.

در اين محكمه كساني مي توانند سربلند و پيروز بيرون آيند كه از آنان لغزشي سرنزده باشد. وگرنه آنها كه خطا كارند دچار ملامت هاي سخت وجدان مي شوند و نه تنها از آن ابراز ندامت دارند بلكه حاضرند به سخت ترين وجه خود را عذاب كنند.


فشار وجدان


آنها كه تن به گناهان و لغزش هاي بزرگ مي دهند و براي مردم مثلاً مصيبتي و فاجعه اي پديد مي آورند دچار فشار وجدان مي شوند . شكنجه و فشاري كه از هر مرگي دردناك تر است از آن بابت كه آدمي گاهي حاضر مي شود خود را از بين ببرد.

رفتار نادرست و مصيبت آميز آن چنان براي انسان ، محيط خفقان باري پديد مي آورد كه حتي حاضر نيست هواي آن را تنفس كند.

فريادهاي بي اختيار، زمزمه هاي ملامت آميز با خود در حال تنهايي ، حالت عصبي و لرزشي كه در مواردي به انسان دست مي دهد ، همه و همه از مسائلي هستند كه ناشي از فشار وجدان مي باشند. اين ملامت ها حتي ممكن است كشنده باشند و به همين نظر در اسلام براي باز گرداندن انسان به وضع اوليه و رفتار عادي ، راه توبه را باز مي بينيم و توبه از اين ديد تنها عامل بازسازي و باز گرداندن فرد به صراط اوليه و براي او حياتبخش است.


كيفر وجداني


براي آنها كه پايبند به مكتب الهي نيستند ولي وجداني سالم و دست نخورده دارند فشارهاي دروني جانكاه مي شود و آدمي حتي به بيماري هاي عصبي مبتلا مي گردد. اين كيفر گاهي به صورت اختلال عصبي ، زماني به صورت ناراحتي رواني ، و براي عده اي هم جنون و ديوانگي است.

افرادي كه خلاف رضاي وجدان عمل كرده و تن به جنايت مي دهند آن چنان روزگارشان سخت مي شود كه گويي آتشي در درونشان زبانه مي كشد و آنها را مي سوزاند . آرامش و توان از آنها سلب مي شود، نفرت و بيزاري از زندگي درآنها پديد مي آيد و وضعشان چنان مي شود كه ديگر امور زندگي و فعاليت هاي نيكو هم نمي تواند آنان را خرسند سازد . فشار وجدان افراد را وامي دارد دست از جان بشويند و در برابر تقصيري كه كرده اند بايستند .

البته اين نكته هم قابل ذكراست كه سرزنش هاي بسيار آن در مواردي سبب مي شود كه آدمي گاهي از حيوانات هم درنده تر شود و نيروي مقاومتش اندك گردد . در چنان صورتي از شر آنان ايمن نمي توان بود. در هر حال انسان چون حيوان نيست كه در برابر اعمال نابهنجارش شاد و خرسند باشد و تقصير يا قصور خود را سبب كمال خويش بشناسد.


وجدان سد راه

وجدان همانند سدي در سر راه ماست. جلوي سيه روز كردن ما را مي گيرد و نمي گذارد ما در مسير انحراف افتيم و سر از خيانت و جنايت برآوريم . شايد فردي گرسنه باشد و براي به دست آوردن نان به هر عملي دست بزند ولي موفق نشود.همين شخص اگر بخواهد براي سير كردن خود تن به دزدي و جنايت دهد وجدان راه را براو مي بندد.

كودكان شايد در سنيني مصداق هاي جنايت ، دزدي و خيانت را ندانند؛ در چنين مواردي ضروري است مصداق ها را به آنها معرفي كنيم. و آن گاه كه انحراف و لغزشي از آنان ديده شد جلوي راهشان بايستيم و مانع زشتكاري و تجاوزشان شويم. در تربيت اطفال سعي بر اين است كه اولاً به آنها تفهيم كنيم فلان عملشان نارواست واز سوي ديگر نگذاريم تن به چنان كاري دهند تا ريشه خيانت در اندرونشان باقي نماند.


آلودگي وجدان


انسان با وجداني پاك و بيدار به دنيا مي آيد و رفتار و عملش براساس ضوابطي است كه ريشه ي آن در درون او - از سوي خداوند - به وديعت نهاده شده است. ولي اين امر بدان معني نيست كه وجدان به چنان وضع و حالي باقي بماند.

آلودگي وجدان در صورتي كه تداوم پيدا كند ممكن است انسان را به مرحله مسخ بكشاند ، آن چنان كه حتي حق را فراموش كند وجودش را ناديده بگيرد. و يا تن به قضاوتي بيجا دهد و ناهمواري هايي در رفتار پديد آورد.


تحول و تكامل وجدان


وجدان قابل تحول وتكامل است . انسان مي تواند در سايه انجام كارهاي خوب و تن دادن به رفتار و امور شايسته و مديريت خود و همچنين تسلط برخواسته ها و هواي نفس خويش و ترك امور و كارهاي حماقت آميز، آرامش خود را به دست آورده وهم در طريق تكامل وجدان گام بردارد.

با خواهش هاي خلاف رضاي وجدان بايد مبارزه كرد واز صراط مستقيم و مورد قبول شرع نبايد خارج شد. اين مراعات ها خود سببي براي تكامل وجدان است . عوامل و قواعدي كه از خارج بر وجدان ما فشار مي آورند گاهي ممكن است سبب تحول آن شوند. چه بسيارند وجدان هاي خفته اي كه وقتي در برابر سؤال كوبنده اي قرار گرفتند بيدار شده و راه جديدي را در پيش گرفتند.


وجدان در سنين بلوغ

در مراحل نوجواني و بلوغ بيداري خاصي براي وجدان حاصل مي شود. و اين امر از آن بابت است كه نوجوان در مرحله خاصي از رشد و حيات خويش است . دركش درباره امور وسيع تر از قبل شده و خود را داراي مواضعي در برابر جريانات مي داند .

وجدان مذهبي او نيز بيدار شده و سعي دارد اطلاعات و آگاهي هاي ارزنده اي در زمينه عقيده و افكار خود به دست آورد. شك و ترديد در مورد آموخته هاي ديني به حقيقت چيزي نيست جز تلاش براي كشف حقيقت و داشتن اعتقادي درست تر؛ كه البته ضروري است اين مرحله تحت نظر مربيان باشد و آنها مسائل و دشواري هاي او را در اين زمينه حل كنند.

نكته مهم و قابل ذكر اين است كه در سنين نوجواني و بلوغ ، وجدان بر اساس آنچه دوستان و معاشران عرضه و ارائه كنند شكل مي گيرد و ميزان هاي اخلاقي اغلب براساس آن چيزهايي است كه معاشران آنها مي گويند و اين ممكن است در مواردي موجب پيدايش خطراتي باشد.

roya آنلاین نیست.   پاسخ با نقل قول
پاسخ

برچسب ها
روان شناسی, روانشناسی, روانشناسی اسلامی


کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)
 
ابزارهای موضوع
نحوه نمایش

مجوز های ارسال و ویرایش
شما نمیتوانید موضوع جدیدی ارسال کنید
شما امکان ارسال پاسخ را ندارید
شما نمیتوانید فایل پیوست در پست خود ضمیمه کنید
شما نمیتوانید پست های خود را ویرایش کنید

BB code هست فعال
شکلک ها فعال است
کد [IMG] فعال است
کد HTML غیر فعال است

انتخاب سریع یک انجمن

War Dreams    Super Perfect Body    Scary Nature    Lovers School    Winner Trick    Hi Psychology    Lose Addiction    Survival Acts    The East Travel    Near Future Tech    How Cook Food    Wonderful Search    Discommend

Book Forever    Electronic 1    Science Doors    The Perfect Offers    Trip Roads    Travel Trip Time    Best Games Of    Shop Instrument    Allowedly


All times are GMT. The time now is 12:55 PM.


کپی رایت © 1388 . کلیه حقوق برای وبگاه حرف روز محفوظ است