بیکاری افسردگی می آورد

[roya]

بیکاری افسردگی می آورد

بی کاری مادر بیماری هاست. در بسیاری از فرهنگ ها حتی این جمله به صورت ضرب المثل درآمده است. اینکه بیکاری چه ارتباطی با بیماری جسمانی دارد، بحث مفصلی است. اما بدون شک همه ما در دوره ای از زندگی مان با تبعات روحی روانی بیکاری مواجه بوده ایم. در گفتگو با دکتر پرویز مظاهری، دبیر علمی انجمن روان پزشکان ایران، با نگاهی دقیق تر به این معضل جوامع مدرن می پردازیم....


▪ آقای دکتر! بیکاری چه تأثیری بر سلامت روان دارد؟

ـ اولین اختلال یا علامتی که به واسطه بیکار شدن یک فرد در وی رخ می دهد افسردگی است. زیرا فرد نسبت به آینده احساس خوبی نداشته و حس عدم امنیت دارد. به خصوص اگر این فرد بیکار، همسر و فرزندانی هم داشته باشد. این امر سبب ایجاد خودخوری، احساس غم و اندوه و در بعضی افراد سبب ایجاد عصبانیت و پرخاشگری می شود. از علایم دیگری که افراد بیکار دارند می توان به اضطراب اشاره کرد. اضطراب در این افراد به دلیل احساس امنیت نداشتن نسبت به آینده است و دایم نگران این هستند که زندگی شان دستخوش چه تغییراتی می شود و چه کار خواهند کرد.

حتی وقتی فرد بیکار نتواند از پس مشکل های زندگی و نیازهای خانواده اش برآید ممکن است راه از بین بردن خودش را در پیش بگیرد و اقدام به خودکشی کند. افسردگی و اضطراب می تواند در فرد مشکل های جسمی زیادی ایجاد کند. این علایم معمولا عبارت اند از بی خوابی و افکار نگران کننده. زیرا کسی که نمی تواند بخوابد دایم در حال فکر کردن به مسایل ناراحت کننده در مورد بیکاری اش است و به این فکر می کند که چرا برایش کار نیست، آینده اش چه می شود و...


▪ آیا بیکاری مشکلات جسمی مشخصی هم در پی خواهد داشت؟

ـ بله، معمولا این افراد گریه می کنند و بی حوصله و پرخاشگر می شوند. نمی توانند وظایف و کارهای روزمره شان را انجام دهند. شب ها خوا ب شان نمی برد و به جایش روزها می خوابند و همین امر سیستم تنظیم خواب و بیداری آنها را به هم می ریزد. دچار بی اشتهایی شدید می شوند و تمایلی به غذا خوردن ندارند. آنهایی هم که دچار اضطراب می شوند مدام دچار تپش قلب و نگرانی هستند و علایم جسمی اضطراب شامل درد قفسه سینه، مشکل تنگی نفس و احساس کمبود هوا، بی قراری شدید و... را از خود نشان می دهند. ولی اگر فرد شغل جدیدی پیدا کند یا سرشغل قبلی خود برگردد این علایم ازبین می رود اما چون قبل از اینکه این شغل جدید را پیدا کند علایم افسردگی را تجربه کرده است به همین دلیل توصیه می شود که حتما افرادی که بیکار می شوند، خودشان یا توسط خانواده شان به پزشک و روان پزشک ارجاع داده شوند تا با کمک دارو خواب شان تنظیم شده و از شدت افسردگی خود بکاهند.


▪ گاهی افرادی که سر کار و شغل خودشان هم هستند دچار استرس و اضطراب ناشی از بیکاری می شوند. آیا این اضطراب از همان جنس است؟

ـ خب، افرادی هم هستند که با توجه به شرایط اجتماعی که در حال حاضر بر دنیا حاکم است نگران بیکار شدن شان هستند. وقتی یک فرد شاغل کارمند یا کارگر می بیند که همکار هایش به ترتیب اخراج شده و از کار برکنار می شوند نگران این است که چه وقت نوبت به او می رسد و این امر ایجاد اضطراب، استرس و دغدغه در فرد می کند ولی فردی که شغلش را از دست داده اضطراب کمتر ولی افسردگی بیشتری دارد.


▪ چگونه می توان به یک فرد بیکار از نظر روحی کمک کرد؟

ـ انسان بدون حمایت عاطفی خانواده و نزدیکان و دوستان نمی تواند زندگی خوب و لذت بخشی داشته باشد. مسلما کسی که مشکلی دارد، به عنوان مثال شغلش را از دست داده است یا اعتیاد دارد یا مسایل دیگر، وقتی مورد سرزنش و شماتت دیگران واقع می شود، درد خودش را که دارد هیچ، به دلیل داشتن این احساس که دیگران راجع به او چه فکری می کنند، به او اهمیت نمی دهند، محبت نمی کنند یا به او سرکوفت می زنند، علایم اضطراب و افسردگی اش دوچندان می شود. در نتیجه به خانواده ها توصیه می کنم افرادی را که به نوعی دچار چنین مشکلی شده اند، حمایت کنند و آنها را تنها نگذارند.


▪ آیا در کشورهای پیشرفته حمایت های خاصی از افراد بیکار صورت می گیرد؟

ـ بله، مراکز و سازمان هایی وجود دارد که افراد بیکار را تا زمان پیدا کردن شغل تحت پوشش قرار می دهند و برای آنها مقرری در نظر می گیرند که به صورت هفتگی یا ماهانه به آنها پرداخت می شود. در کشور ما هم بیمه تامین اجتماعی این کار را انجام می دهد ولی مسلما نمی تواند هزینه ای که پرداخت می کند جوابگوی این مساله باشد. افرادی می توانند از این امتیاز استفاده کنند که بیمه بوده باشند.

ضمن اینکه باید دوندگی های بسیار زیادی بکنند تا بتوانند حق شان را بگیرند ولی در کشورهای دیگر تا آنجا که می دانم وقتی فردی بیکار می شود و بیکاری خود را اعلام می کند بلافاصله برایش حقوق و مستمری در نظر گرفته می شود و فرد خیالش راحت است که تا پیدا کردن شغل، حداقل درآمدی دارد که بتواند زندگی خود و خانواده اش را تامین کند. توصیه ام به دولت و سازمان های دولتی این است که آنها هم این امکان را برای پرسنل خود فراهم کنند که اگر روزی کارمندان شان مشکل بیکاری پیدا کردند غیر از صندوق تامین اجتماعی، هر سازمان و وزارتخانه حداقل تا چند ماه بعد از بر کنار شدن پرسنل و کارمندانش یک مقرری را برایشان در نظر بگیرند. ما حتی یک مشکل دیگری هم که داریم این است که افرادی که بعد از ۳۰ سال کار از خدمت بازنشسته می شوند حدود حداقل ۳ ماه باید صبر کنند تا حقوق بازنشستگی شان برقرار شود و اغلب بازنشستگان دو سه ماه بعد از بازنشستگی درآمدی ندارند زیرا حقوق شاغل بودنشان قطع شده و باید چند ماه صبر کنند تا حقوق بازنشستگی شان برقرار شود. به همین دلیل توصیه می کنم سازمان ها ترتیباتی را مهیا کنند که افرادی که بازنشسته یا بیکار می شوند بتوانند سریع تر به درآمدی برسند که شرمنده خانواده شان نشوند.


▪ بیکاری خانم ها بدتر است یا آقایان؟

ـ فرقی ندارد! هر فردی بیکار شود، علایم افسردگی و اضطراب و نگرانی را خواهد داشت با این تفاوت که در کشور ما بیشتر هزینه های زندگی بر دوش آقایان است. ولی مردانی که همسرشان نیز شاغل است مشکل کمتری دارند و اگر یکی از زوجین از کار برکنار شود حقوق زوج دیگر می تواند زندگی را تا حدی تامین کند اما مردانی که همسرانشان خانه دار هستند وهیچ درآمدی ندارند بیشتر تحت فشار قرار می گیرند. به جز زنان سرپرست خانوار که بیکار شدن آنها علاوه بر افسردگی و اضطراب بیشتر، خانواده را نیز بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد و قطعا مشکل های بیشتری خواهند داشت.