مسائلي که در مذهبي بارآوردن کودک بايد مد نظر داشت

[roya]

مسائلي که در مذهبي بارآوردن کودک بايد مد نظر داشت

اصول پرورش مذهبي :

در اين مبحث اصول و نکاتي که رعايت آن از طرف والدين و مربي جهت پرورش صحيح مذهبي کودک ضرورت دارد مطرح مي شود:

1- اصل حب: اساس تربيت در سال هاي اوليه تولد بر روي محبت است . کودک بايد چنان خوگيرد که از آنچه مورد نظرش نيست چشم بپوشد . به عبارت ديگر مربي بدون سختگيري بسيار در برابر عمل نادرست کودک بايد بگويد "آن را دوست ندارم" و در برابر عمل نيکويش بايد بگويد "آن را دوست دارم" و طفل بايد رفتار و کردارش را بر روي اين دو جنبه ( دوست دارم – دوست ندارم ) والدين قراردهد. اين امر از راه نگاه محبت آميز و يا نفرت آميز والدين ، سخن رضايت آميز، سکوت ، بي اعتنايي يا اعتنا، ابراز مهر و يا خشم والدين امکان پذير است و در طي آن کودک بايد مزاياي دوست داشتن و زيان هاي دوست نداشتن والدين را دريابد.

2- اصل تشويق : کودک هر عمل نيکي که انجام داد انتظار پاداشي دارد و والدين بايد اين انتظار را برآورده کنند. اما بايد توجه داشت که تشويق نبايد به صورت رشوه درآيد.

کودک بايد عمل خوب را به عنوان وظيفه شخصي و اجتماعي انجام دهد بدون اين که توقعي براي ستايش آن داشته باشد ؛ ولي والدين به اين عنوان که او فردي وظيفه شناس است بايد تشويقش کنند.

تشويق بهتر است صورت مالي پيدا نکند ؛ مثلاً هرگز نبايد گفت اگر نماز خواندي به تو هزار ريال مي دهم ، بلکه اولاً او بايد خواندن نماز را مانند ديگر اعضاي خانواده وظيفه خود بداند ؛ ثانياً تشويق ما از او به عنوان ابراز رضايت از انجام وظيفه اش باشد يعني نشان دهيم که از عملش خشنوديم و بعد درسنين بالاتر به او بفهمانيم که خدا هم از اين عمل خشنود است.

بهتر است تشويقات مکرر نباشد زيرا در آن صورت ارزش واقعي تشويق از ميان مي رود.

تشويق ، بي اندازه زياد نباشد بدان گونه که اگر کودک ، عملي مهم تر و ارزنده تر انجام داد ديگر لغتي براي وصف رضايت بسيار خود از آن عمل نداشته باشيم.

هميشه تشويق در حدي باشد که در آن آدمي براي وصول به مدارج عالي تر و جلب رضايت بيشتر والدين و آفريدگار مجال بيشتري داشته باشد. از حدود هشت سالگي مي توان گفت که نتيجه دوست داشتن خدا ، بهشتي با چنان نعمت ها و لذتهاست و نتيجه دوست نداشتن او عـِقاب و کيفر است.

اين روش در قرآن هم مورد نظر است و آيات بسياري نشان مي دهند که خدا فلان عمل و يا عاملين فلان رفتار را دوست دارد يا ندارد.

مسئله مهم در اين امر آن است که گاهي سخت گيري و خشم و غضب در طريق تربيت لازم است ولي نبايد بيشتر از محبت و اعتدال باشد. تجارب نشان مي دهد که مذهبي ترين افراد در خانواده هاي با محبت و معتدل و مهربان و پرورش يافته اند. کمبود محبت موجب احساس تنهايي و غربت مي شود، و حتي ممکن است زمينه هاي خطرناکي چون فرار از خانه ، خودکشي و خودفروشي را فراهم آورد.


3- اصل سنديت و اعمال قدرت والدين : در آن هنگام که کودک به عللي بخواهد اصول مورد نظر را رعايت نکند و تنها مجري نظرات خود باشد والدين بايد اعمال قدرت کنند ، امر و نهي کنند و در اجراي آن کمال مراقبت را نمايند. والدين در تمام مراحل تربيتي مادام که مسئوليت سرپرستي کودک را بر عهده دارند به صورت مستقيم و پس از آن به صورت غير مستقيم نقش پندگويي و تذکر و تسلط و اقتدار خود را حفظ کنند ؛ حتي در روايات اسلامي ، براي کودکان متمرد از دستوروالدين سخن از تنبيه به ميان آمده است منتهي اغلب به معناي لغوي آن يعني آگاه کردن است و يا تنبيهي که موجب ديه شود.

4- اصل اعتدال: در پرورش مذهبي رعايت اعتدال نيز يک اصل است، هرگز نبايد تکليف براي کودک شاق باشد في المثل به فرموده معصوم (ع ) کودک را با خود به مسجد ببريد ولي هرگز طول ندهيد . او را به نماز تشويق کنيد ولي به نماز شب و انجام نوافل وادارش نکنيد. به روزه تشويقش کنيد ولي هر وقت که خسته و گرسنه شد او را وادار به افطار نماييد ( امام صادق ع ).

کودک را به مجالسي که براي احياء تشکيل مي شود در صورت عدم تمايل نبريد ؛ اجبارش نکنيد که حتماً بيدار بماند . حتي در سخني از معصوم آمده است که ما کودکان را وا مي داريم که نمازظهر وعصر را با هم بخوانند و نيز مغرب و عشاء را در يک موقع و به دنبال هم بخوانند. انجام تکاليف مذهبي به صورتي نباشد که کودک يک بار در ظهر و يک بار ديگر در عصر خود را آماده نماز کند و از اين باب احساس رنج نمايد.


5- اصل پيرايش محيط : در تربيت اسلامي کوشش مي شود که محيط از هرگونه بد آموزي و عامل انحرافي دور باشد. بدين سان در محيط خانه ، مدرسه و اجتماع بدآموزي و انحراف نيست و به عبارت ديگر عامل تربيتي و اجتماعي يکديگر را خنثي نمي کنند. وسائل سمعي و بصري و ارتباط جمعي در جهت خلاف پرورش مذهبي نبايد باشد. مربي بايد خود را موظف به رعايت اين جوانب بداند.