ادراك بـيـن فــردي - روانشناسی، روانکاوی، روانسنجی، روانپزشکی، مشاوره، مقالات و تست ها

amir-shamloo · 17-02-2011, 02:48 PM

ادراك بـيـن فــردي

ادراك بـيـن فــردي(interpersonal perception) اشــاره دارد بر نــوع نـــگـرش و قـضـاوت يـك شـخـص بـنـام ادراك كـنـنـده (PERCEIVER) در مورد شخص ديگري بنام هدف(TARGET).

آشـنــايي با اصول كلي و تعاملات بين ادراك كننده و شخص هدف، شما را در بهبود روابط ياري ميكند.

مدل روابط اجتماعي:

1- ادراك كننده(PERCEIVER): چـگونـه فـرد تـمــايل دارد ديگران را ببيند و مورد قضاوت قرار دهد.

2- هدف(TARGET):چگونه فرد توسط ديگران بطور كلي قضاوت گرديده و مورد ارزيابي قرار ميگيرد.

3- رابطه(RELATIONSHIP):چگونه ادراك كننده بطور انحصاري هدف را مي نگرد و مورد قضاوت قرار ميدهد.

سطوح ادراك:

1- سطح مستقيم(DIRECT LEVEL):من سيب دوست دارم.

2- سطح متا(META LEVEL):من تصور ميكنم تو سيب دوست داشته باشي.

3- سطح متا متا(META META LEVEL):من تصور ميكنم كه تو تصور ميكني من سيب دوست دارم.

چه عواملي در شكل دهي ادراك بين فردي دخيل ميباشند:

1- ويژگيهاي هدف: ادراك خود فرد هدف از خويشتن-شخصيت هدف-ميزان، نحوه و صحت خودفاش سازي هدف- هيجانات بروز يافته هدف.

2- ويژگيهاي ادراك كننده:شناخت سودار، متعصبانه و تحريف شده ادراك كننده-تصورات قالبي ادراك كننده- انتظارات ادراك كننده از هدف-هيجاناتي كه ادراك كننده حين تعامل تجربه ميكند-ادراك فرد(ادراك كننده) از خويشتن-عزت نفس ادراك كننده.

3- شرايط اجتماعي: موقعيت فرد در سلسله مراتب پايگاه اجتماعي-اهداف و وظايف مشترك ادراك كننده و هدف.

نكته:بنابراين ادراك بين فردي ميتواند بسيار دور از واقعيت باشد.

نكته:ادراك بين فردي ميتواند بروي ادراك فرد از خويشتن تاثير گذار باشد.

نكته:شناخت و ادراك خويشتن بسيار دشوار ميباشد بنابراين شناخت و ادراك ديگران پيچيده تر از آن چيزي است كه تصور ميكنيد.

آشنايي(AQUAINTANCE):آشنايي داراي دو جنبه كمي و كيفي ميباشد:

1- آشنايي كمي: به ميزان زماني كه با يك فرد گذرانده، و يا تعداد دفعاتي كه با وي ملاقات داشته ايد ،بستگي دارد.

2- آشنايي كيفي:به ميزان احساس نزديكي شما به فرد و آگاهي شما از ويژگيهاي شخصيتي و رفتاري وي بستگي دارد.

نكته:ممكن است فردي را بسيار ملاقات كرده باشيد (مثل همسايه خود)(آشنايي كمي)، اما از ويژگيهاي شخصيتي و يا سرگذشت وي اطلاعي نداشته باشيد.(آشنايي كيفي)

نكته: آشنايي كيفي به ميزان خود افشاگري فرد هدف و ميزان صداقت وي در فرايند خود افشاگري بستگي دارد. بنابراين ممكن است با شخصي ساليان سال زندگي كرده باشيد اما آشنايي شما صرفا كمي بوده باشد و نه كيفي.

آشنايي صفر(ZERO AQUAINTANCE): شرايطي است كه ادراك كننده بدون اينكه فرصتي براي تعامل داشته باشد، درمورد هدف قضاوت ميكند. مثل قضاوت نسبت به يك شخص تنها با نگاه كردن به تصوير و يا فيلم ويدئويي وي. و يا اينكه دريك ميهماني به ارزيابي فردي ميپردازيد كه فرصت هيچگونه گفتگويي با وي را نداشته ايد. در اين شرايط از آنجايي كه پيش از قضاوت و ارزيابي هيچگونه تعاملي وجود نداشته است، ادراك اصولا بر اساس ويژگيهاي فيزيكي هدف صورت ميگيرد.

درون سازي(ASSIMILATION):عبارت است از تمايل ادراك كننده به قضاوت هدفهاي مختلف بطور يكسان(تصورات قالبي). به عبارت ديگر به معني نگرش يكسان به افرادي كه در يك گروه قالبي ذهن فرد قرار ميگيرند.

نكته:درون سازي با افزايش آشنايي كاهش مي يابد.

هم رايي(CONSENSUS): درجه اي كه دو ادراك كننده يك هدف واحد را بطور يكسان مي نگرند و قضاوت ميكنند. هم رايي به عوامل زير وابسته است:

1- تا چه حد دو ادراك كننده با يكديگر در ارتباط بوده و بر يكديگر نفوذ دارند.

2- تا چه حد دو ادراك كننده يك رفتار واحد را بطور يكسان تفسير ميكنند.

3- تصورات قالبي مشترك ميان دوادراك كننده. ارتباط شخصيت با شكل ظاهري و رفتار غير كلامي هدف.

4- بافت اجتماعي متفاوت (قضاوت در محيط كار و يا خانه)

نكته:تنها 1/3 هم رايي به ويژگيهاي فردي هدف وابسته است.

يگانگي(UNIQUENESS):تا چه درجه ادراك كننده متفاوت از ديگران وبطور منحصر بفردي هدف را مي نگرد و قضاوت ميكند.

نكته:يگانگي به ميزان علاقه ادراك كننده به هدف بستگي دارد و نه ويژگيهاي هدف.از اينرو زماني كه شما به فردي علاقمند باشيد و يا به وي عشق بورزيد وي را متفاوت از ديگران خواهيد ديد.

تقابل(RECIPROCITY):آيا همانگونه كه A ،B را مي نگرد و قضاوت ميكند،B نيز A را قضاوت ميكند.دو نوع تقابل داريم:

1- تقابل تعميم يافته(GENERALIZED):اگر A ديگران را درستكار مي پندارد،آيا ديگران نيز A را درستكار مي نگرند.

2- تقابل دو عضوي(DYADIC):اگر A،B را درستكار مي انگارد آيا B نيز A را درستكار مي نگرد.

تقابل فرضي(ASSUMED RECIPROCITY):اگر A ديد منحصر بفردي نسبت به B داشته باشد، آيا A اينگونه مي انديشد كه، B نيز وي را همانگونه بطور منحصر بفرد مي نگرد. (علي مهتاب را بسيار دوست دارد آيا علي تصور ميكند كه مهتاب نيز وي را بسيار دوست دارد.)

صحت هدف(TARGET ACCURACY): درجه هم خواني ميان اينكه چگونه ادراك كننده هدف را مي نگرد با اينكه هدف به واقع چگونه است. (آيا هدف همان گونه كه هست قضاوت ميشود يا خير)

1- صحت ادراك كننده(PERCEIVER ACCURACE):رابطه ميان تمايل فرد به قضاوت كلي ديگران و اينكه ديگران معمولا با فرد چگونه رفتار ميكنند.

2- صحت تعميم يافته(GENERALIZED ACCURACY):رابطه ميان اينكه چگونه فرد بطور كلي توسط ديگران ديده ميشود و اينكه معمولا فرد چگونه رفتار ميكند.

3- صحت دو عضوي(DYADIC ACCURACY):رابطه بين اينكه چگونه ادراك كننده بطور انحصاري توسط هدف قضاوت ميشود و اينكه چگونه هدف بطور انحصاري با ادراك كننده رفتار ميكند.

مثال براي صحت ادراك كننده: اگر A ديگران را درستكار مي پندارد، آيا A يك فرد درستكار است.

مثال براي صحت تعميم يافته: اگرA توسط ديگران درستكار انگاشته ميشود، آيا A يك فرد درستكار است.

مثال براي صحت دو عضوي:A،B را درستكار مي پندارد آيا B نيز A را درستكار ميپندارد.

نكته:با افزايش آشنايي صحت هدف نيز افزايش مي يابد.

فرا ادراك(META PERCEPTION):ادراكي است كه افراد از ادراك افراد ديگر نسبت به خويشتن و يا فرد ديگري دارند.

1- فرا ادراك ادراك كننده(PERCEIVER M-P):چگونه ادراك كننده درباره نوع نگرش كلي ديگران نسبت به خود مي انديشد.

2- فرا ادراك هدف (TARGET M-P): چگونه ديگران درباره نوع نگرش هدف نسبت به خودشان مي انديشند.

3- فرا ادراك رابطه(RELATIONSHIP M-P):چگونه ادراك كننده درباره نوع نگرش انحصاري يك هدف نسبت به خود مي انديشد.

فرا صحت(META ACCURACY):درجه اي كه فرد نسبت به نگرش ديگران نسبت به خود آگاهي دارد.

1- فرا صحت ادراك كننده(PERCEIVER M-A):اگر A ديگران را درستكار ميپندارد، آيا A از نظر ديگران درستكار نگريسته ميشود.

2- فرا صحت تعميم يافته(GENERALIZED M-A):اگر A از نظر ديگران درستكار انگاشته ميشود، آيا A از اينكه ديگران وي را درستكار مينگرند، آگاه است.

3- فراصحت دو عضوي(DYADIC M-A):اگر A، B را درستكار مي نگرد آيا B از اينكه A چنين ديدي نسبت به وي دارد، آگاهي دارد.

4- فرا صحت سه عضوي(TRIADIC M-A):آيا A واقف است كه B چگونه نسبت به C مي انديشد.

توافق خود-ديگران(SELF-OTHER AGREEMENT):درجه اي كه يك فرد قضاوتي يكسان با قضاوت ديگران نسبت به خود قائل است .

نكته: در آشنايي صفر توافق خود-ديگران بسيار بالا است. به ويژه در افراد برونگرا.

فاكتورهاي افزايش دهنده توافق:

1- توافق بيشتري در ويژگيهاي مثبت نسبت به ويژگيهاي منفي و خنثي وجود دارد.

2- ويژگيهايي كه بيشتر نمايان هستند توافق نيز در آنها بيشتر است.

3- توافق ميان افراد صميمي و نزديك به هم بيشتر است.

نكته:ارزيابي ويژگيهاي دروني توسط فرد قابل اطمينان تر است. اما ديگران ممكن است در ارزيابي ويژگيهاي رفتاري دقت بيشتري داشته و انتقادشان بجا باشد.

17-02-2011, 02:48 PM	#1
amir-shamloo (کاربر باتجربه) تاریخ عضویت: Jan 2011 نوشته ها: 93	ادراك بـيـن فــردي ادراك بـيـن فــردي ادراك بـيـن فــردي(interpersonal perception) اشــاره دارد بر نــوع نـــگـرش و قـضـاوت يـك شـخـص بـنـام ادراك كـنـنـده (PERCEIVER) در مورد شخص ديگري بنام هدف(TARGET). آشـنــايي با اصول كلي و تعاملات بين ادراك كننده و شخص هدف، شما را در بهبود روابط ياري ميكند. مدل روابط اجتماعي: 1- ادراك كننده(PERCEIVER): چـگونـه فـرد تـمــايل دارد ديگران را ببيند و مورد قضاوت قرار دهد. 2- هدف(TARGET):چگونه فرد توسط ديگران بطور كلي قضاوت گرديده و مورد ارزيابي قرار ميگيرد. 3- رابطه(RELATIONSHIP):چگونه ادراك كننده بطور انحصاري هدف را مي نگرد و مورد قضاوت قرار ميدهد. سطوح ادراك: 1- سطح مستقيم(DIRECT LEVEL):من سيب دوست دارم. 2- سطح متا(META LEVEL):من تصور ميكنم تو سيب دوست داشته باشي. 3- سطح متا متا(META META LEVEL):من تصور ميكنم كه تو تصور ميكني من سيب دوست دارم. چه عواملي در شكل دهي ادراك بين فردي دخيل ميباشند: 1- ويژگيهاي هدف: ادراك خود فرد هدف از خويشتن-شخصيت هدف-ميزان، نحوه و صحت خودفاش سازي هدف- هيجانات بروز يافته هدف. 2- ويژگيهاي ادراك كننده:شناخت سودار، متعصبانه و تحريف شده ادراك كننده-تصورات قالبي ادراك كننده- انتظارات ادراك كننده از هدف-هيجاناتي كه ادراك كننده حين تعامل تجربه ميكند-ادراك فرد(ادراك كننده) از خويشتن-عزت نفس ادراك كننده. 3- شرايط اجتماعي: موقعيت فرد در سلسله مراتب پايگاه اجتماعي-اهداف و وظايف مشترك ادراك كننده و هدف. نكته:بنابراين ادراك بين فردي ميتواند بسيار دور از واقعيت باشد. نكته:ادراك بين فردي ميتواند بروي ادراك فرد از خويشتن تاثير گذار باشد. نكته:شناخت و ادراك خويشتن بسيار دشوار ميباشد بنابراين شناخت و ادراك ديگران پيچيده تر از آن چيزي است كه تصور ميكنيد. آشنايي(AQUAINTANCE):آشنايي داراي دو جنبه كمي و كيفي ميباشد: 1- آشنايي كمي: به ميزان زماني كه با يك فرد گذرانده، و يا تعداد دفعاتي كه با وي ملاقات داشته ايد ،بستگي دارد. 2- آشنايي كيفي:به ميزان احساس نزديكي شما به فرد و آگاهي شما از ويژگيهاي شخصيتي و رفتاري وي بستگي دارد. نكته:ممكن است فردي را بسيار ملاقات كرده باشيد (مثل همسايه خود)(آشنايي كمي)، اما از ويژگيهاي شخصيتي و يا سرگذشت وي اطلاعي نداشته باشيد.(آشنايي كيفي) نكته: آشنايي كيفي به ميزان خود افشاگري فرد هدف و ميزان صداقت وي در فرايند خود افشاگري بستگي دارد. بنابراين ممكن است با شخصي ساليان سال زندگي كرده باشيد اما آشنايي شما صرفا كمي بوده باشد و نه كيفي. آشنايي صفر(ZERO AQUAINTANCE): شرايطي است كه ادراك كننده بدون اينكه فرصتي براي تعامل داشته باشد، درمورد هدف قضاوت ميكند. مثل قضاوت نسبت به يك شخص تنها با نگاه كردن به تصوير و يا فيلم ويدئويي وي. و يا اينكه دريك ميهماني به ارزيابي فردي ميپردازيد كه فرصت هيچگونه گفتگويي با وي را نداشته ايد. در اين شرايط از آنجايي كه پيش از قضاوت و ارزيابي هيچگونه تعاملي وجود نداشته است، ادراك اصولا بر اساس ويژگيهاي فيزيكي هدف صورت ميگيرد. درون سازي(ASSIMILATION):عبارت است از تمايل ادراك كننده به قضاوت هدفهاي مختلف بطور يكسان(تصورات قالبي). به عبارت ديگر به معني نگرش يكسان به افرادي كه در يك گروه قالبي ذهن فرد قرار ميگيرند. نكته:درون سازي با افزايش آشنايي كاهش مي يابد. هم رايي(CONSENSUS): درجه اي كه دو ادراك كننده يك هدف واحد را بطور يكسان مي نگرند و قضاوت ميكنند. هم رايي به عوامل زير وابسته است: 1- تا چه حد دو ادراك كننده با يكديگر در ارتباط بوده و بر يكديگر نفوذ دارند. 2- تا چه حد دو ادراك كننده يك رفتار واحد را بطور يكسان تفسير ميكنند. 3- تصورات قالبي مشترك ميان دوادراك كننده. ارتباط شخصيت با شكل ظاهري و رفتار غير كلامي هدف. 4- بافت اجتماعي متفاوت (قضاوت در محيط كار و يا خانه) نكته:تنها 1/3 هم رايي به ويژگيهاي فردي هدف وابسته است. يگانگي(UNIQUENESS):تا چه درجه ادراك كننده متفاوت از ديگران وبطور منحصر بفردي هدف را مي نگرد و قضاوت ميكند. نكته:يگانگي به ميزان علاقه ادراك كننده به هدف بستگي دارد و نه ويژگيهاي هدف.از اينرو زماني كه شما به فردي علاقمند باشيد و يا به وي عشق بورزيد وي را متفاوت از ديگران خواهيد ديد. تقابل(RECIPROCITY):آيا همانگونه كه A ،B را مي نگرد و قضاوت ميكند،B نيز A را قضاوت ميكند.دو نوع تقابل داريم: 1- تقابل تعميم يافته(GENERALIZED):اگر A ديگران را درستكار مي پندارد،آيا ديگران نيز A را درستكار مي نگرند. 2- تقابل دو عضوي(DYADIC):اگر A،B را درستكار مي انگارد آيا B نيز A را درستكار مي نگرد. تقابل فرضي(ASSUMED RECIPROCITY):اگر A ديد منحصر بفردي نسبت به B داشته باشد، آيا A اينگونه مي انديشد كه، B نيز وي را همانگونه بطور منحصر بفرد مي نگرد. (علي مهتاب را بسيار دوست دارد آيا علي تصور ميكند كه مهتاب نيز وي را بسيار دوست دارد.) صحت هدف(TARGET ACCURACY): درجه هم خواني ميان اينكه چگونه ادراك كننده هدف را مي نگرد با اينكه هدف به واقع چگونه است. (آيا هدف همان گونه كه هست قضاوت ميشود يا خير) 1- صحت ادراك كننده(PERCEIVER ACCURACE):رابطه ميان تمايل فرد به قضاوت كلي ديگران و اينكه ديگران معمولا با فرد چگونه رفتار ميكنند. 2- صحت تعميم يافته(GENERALIZED ACCURACY):رابطه ميان اينكه چگونه فرد بطور كلي توسط ديگران ديده ميشود و اينكه معمولا فرد چگونه رفتار ميكند. 3- صحت دو عضوي(DYADIC ACCURACY):رابطه بين اينكه چگونه ادراك كننده بطور انحصاري توسط هدف قضاوت ميشود و اينكه چگونه هدف بطور انحصاري با ادراك كننده رفتار ميكند. مثال براي صحت ادراك كننده: اگر A ديگران را درستكار مي پندارد، آيا A يك فرد درستكار است. مثال براي صحت تعميم يافته: اگرA توسط ديگران درستكار انگاشته ميشود، آيا A يك فرد درستكار است. مثال براي صحت دو عضوي:A،B را درستكار مي پندارد آيا B نيز A را درستكار ميپندارد. نكته:با افزايش آشنايي صحت هدف نيز افزايش مي يابد. فرا ادراك(META PERCEPTION):ادراكي است كه افراد از ادراك افراد ديگر نسبت به خويشتن و يا فرد ديگري دارند. 1- فرا ادراك ادراك كننده(PERCEIVER M-P):چگونه ادراك كننده درباره نوع نگرش كلي ديگران نسبت به خود مي انديشد. 2- فرا ادراك هدف (TARGET M-P): چگونه ديگران درباره نوع نگرش هدف نسبت به خودشان مي انديشند. 3- فرا ادراك رابطه(RELATIONSHIP M-P):چگونه ادراك كننده درباره نوع نگرش انحصاري يك هدف نسبت به خود مي انديشد. فرا صحت(META ACCURACY):درجه اي كه فرد نسبت به نگرش ديگران نسبت به خود آگاهي دارد. 1- فرا صحت ادراك كننده(PERCEIVER M-A):اگر A ديگران را درستكار ميپندارد، آيا A از نظر ديگران درستكار نگريسته ميشود. 2- فرا صحت تعميم يافته(GENERALIZED M-A):اگر A از نظر ديگران درستكار انگاشته ميشود، آيا A از اينكه ديگران وي را درستكار مينگرند، آگاه است. 3- فراصحت دو عضوي(DYADIC M-A):اگر A، B را درستكار مي نگرد آيا B از اينكه A چنين ديدي نسبت به وي دارد، آگاهي دارد. 4- فرا صحت سه عضوي(TRIADIC M-A):آيا A واقف است كه B چگونه نسبت به C مي انديشد. توافق خود-ديگران(SELF-OTHER AGREEMENT):درجه اي كه يك فرد قضاوتي يكسان با قضاوت ديگران نسبت به خود قائل است . نكته: در آشنايي صفر توافق خود-ديگران بسيار بالا است. به ويژه در افراد برونگرا. فاكتورهاي افزايش دهنده توافق: 1- توافق بيشتري در ويژگيهاي مثبت نسبت به ويژگيهاي منفي و خنثي وجود دارد. 2- ويژگيهايي كه بيشتر نمايان هستند توافق نيز در آنها بيشتر است. 3- توافق ميان افراد صميمي و نزديك به هم بيشتر است. نكته:ارزيابي ويژگيهاي دروني توسط فرد قابل اطمينان تر است. اما ديگران ممكن است در ارزيابي ويژگيهاي رفتاري دقت بيشتري داشته و انتقادشان بجا باشد.

کاربران در حال دیدن موضوع: 1 نفر (0 عضو و 1 مهمان)