کمک به کودک لکنتی

[Blue]

چگونه مي توان به كودك لكنتي كمك كرد؟

در مواقع مقتضي ، توصيه هاي مستقيمي به كودك ارائه نماييد.

بعد از اين كه كودك سؤال كرد : "چرا لكنت دارم"؟ ممكن است بپرسد: "چطور مي توانم جلوي لكنت خودم را بگيرم"؟ در اين هنگام بهترين توصيه اين است كه به او بگوييد: "خيلي تقلا نكن" و يا ، "سعي كن راحت و آرام باشي ، به خودت اصلاً فشار نياور و عضلات دست و صورت خودت را سفت نكن" . يكي از والدين اين مسئله را با گره كردن مشت خود و فشار دادن آن و سپس باز كردن تدريجي و آهسته مشت خود و رها كردن انگشتان ( حالت آرام ) ، در حالي كه صدايي از دهانش ( مثل اف يا آه ه ) خارج مي شد نشان مي داد . شما هم مي توانيد دو طريق مختلف در صحبت كردن را به كودكتان نشان دهيد. 1- با زحمت و تقلا صحبت كردن كه اضطراب فرد را افزايش مي دهد و اختلال كلام را بيشتر مي نمايد و 2- خيلي راحت و نرم و روان و آسان حرف زدن و صداها و كلمات را ادا كردن .

بايد به كودك بقبولانيد كه اگر چه او نياز دارد كه صداها يا كلمات را تكرار كند ، بهتر است خيلي راحت و آرام اين كار را انجام دهد و به خودش فشار نياورد. چرا كه همين تقلا كردن هاست كه نارواني او را بدتر مي كند. اگر كودك بگويد كه من نمي توانم جور ديگري صحبت كنم ، فرصت لازم را به او بدهيد تا راه آسان و راحت صحبت كردن را ياد بگيرد. اما مهمتر از همه ي اينها ، به خاطر داشته باشيد كه وقتي كودك نمي تواند و يا نمي خواهد مطابق توصيه هاي شما عمل كند، ناراحت و برانگيخته نشويد.

به كودك خود نگوييد كه چطور لكنت نداشته باشد . توصيه هايي از قبيل : " يك نفس عميق بكش" ، "قبل از صحبت كردن اول فكر كن ببين چه مي خواهي بگويي" و يا "آهسته حرف بزن" و... مشكل كودك را لااقل از سه جهت بيشتر مي كند: اول اين كه اين فكر به كودك القا مي شود كه اگر او كارها را درست انجام مي داد ، ديگر لكنت نداشت ؛ ثانياً اين توصيه ها سبب مي شود كه كودك به دليل آنكه نتوانسته است آنها را به خوبي به كار ببندد احساس گناه نمايد ؛ و بالاخره اين قبيل رهنمودها غالباً موجب به وجود آمدن رفتارهاي زايد و اضافي در كودك شده ، نه تنها باعث ناراحتي و پريشاني خاطر او و مخاطبانش مي گردد، بلكه عامل مهمي براي بيشتر به تأخير افتادن رواني كلام او مي شود.


با تشويق كودك به صحبت كردن ، ترس ها و دلسردي هاي او را كم كنيد

يكي از بهترين روش ها براي اين منظور آن است كه كودك را ترغيب و تشويق نماييد تا درباره دلسردي ها و سرخوردگي ها ، ترس ها ، نگراني ها و اضطراب هايش صحبت كند . اين بدان معناست كه شما بايد خودتان را آماده كنيد تا بدون آنكه بخواهيد

انتقادي از كودك بكنيد و يا رفتارش را تكذيب نماييد ، كاملاً احساسات او را درك كنيد و بپذيريد ، بدون توجه به اين كه احساسات او از نظر شما چقدر غيرمنطقي و نامعقول باشد. خاطرتان باشد كه اين قبيل احساسات كودك نشانه هايي از ضعف و يا بي كفايتي او نيست، اينها نشان مي دهند كه كودك شما يك انسان است. يكي از والدين با بازگو كردن تجارب خودش در گذشته و حال در مورد ترس ، توانسته بود اين فكر را به كودك بقبولاند كه هر كسي از بعضي چيزها ترسيده ، و يا مي ترسد، بنابراين اشكالي ندارد كه آدم از چيزهاي خاصي بترسد ، اما آنچه مهم است اين است كه ما مي توانيم ياد بگيريم كه ميزان ترسمان را كاهش دهيم.

بسياري از ترس هاي كودك ممكن است ارتباط مستقيمي با صحبت كردن او نداشته باشد ، اما همه اينها در مجموع مي توانند بر رفتار كودك تأثير بگذارند و باعث شوند كه او بيشتر دچار درنگ و وقفه زبان گردد و يا از صحبت كردن گريزان باشد . گفت و گو با كودك درباره ترس هاي او و اطمينان دادن به وي كه شما او را با همه وجود مي پذيريد و دوست داريد ، موجب خواهد شد كه تأثيرات منفي ترس هاي كودك به طور قابل ملاحظه اي از بين برود.


حمايت بيش از حد از كودك

سعي كنيد با حمايت هاي بيش از حد و افراطي باعث افزايش ترس هاي كودك نشويد، درست نيست كه همه كارهاي كودك را شما برايش انجام دهيد و يا برنامه زندگي كودك را به گونه اي تنظيم نماييد كه ديگر لازم نباشد كه او صحبت كند! اگر كودك دوست دارد با تلفن صحبت كند، او را در اين مورد تشويق و ترغيب نماييد. به خاطر داشته باشيد كه حمايت هاي بيش از حد از كودك ، نهايتاً لكنت زبان و ترس او را از صحبت كردن بيشتر مي كند.


به تدريج با علت يا منبع ترس هاي كودك آشنا شويد و با آن برخورد نماييد.

شما مي توانيد به طرق مختلف با ترس هاي كودك برخورد نماييد. بسياري از والدين براي اين كه كودكشان از تاريكي نترسد ، ترتيبي مي دهند كه به هنگام خواب ، يك چراغ كم نور ( چراغ خواب ) در محل خواب كودك روشن باشد. البته كوشش كنيد ريشه هاي ترس كودك را در محيط خانه بيابيد. مثلاً سعي نماييد كه علل ترس كودك را در پله هاي خانه پيدا كنيد . براي اين كار ، با كودك همگام شويد و وقتي كه او در مسير پله ها از خودش ترس نشان مي دهد ، موقتاً توقف نماييد. سپس مجدداً وقتي كه او آماده است ، به طرف منبع ترس حركت كنيد . هرگز به كودك فشار نياوريد و اجبار نكنيد كه راه برود و يا كاري بكند. كاملاً صبور و پرتحمل باشيد و اصلاً عجله نكنيد . در يكي از خانواده ها ، به هنگام آمدن مهمان ، كودك آنها از اين اطاق به آن اطاق فرار مي كرد، مادر كودك سعي كرد اين مسئله را به نحو مطلوبي حل كند. يك روز وقتي كه مهمان ها وارد شدند، صبر كرد تا آنها كاملاً در جاي خودشان بنشينند و سر صحبت را باز كنند، آنگاه رو به در اطاق كرد ، كودك را صدا زد و گفت : بيا اين چيز را بگير. وقتي كه كودك وارد شد ، مادر مقداري از كيكي را كه براي مهمانان آماده كرده بود به او داد و بدون صحبت ديگري اجازه داد كه كودك از اطاق مهمانان خارج شود. در دفعات بعد ( مهماني هاي بعدي ) كودك آماده شده بود كه وارد اطاق مهمانان شده ، قدري روي پاي مادر بنشيند و سپس با گفتن خداحافظ به بيرون برود. لذا با اين روش مسالمت آميز ، ترسي كه كودك از ديدن مهمانان يا غريبه ها داشت، به تدريج برطرف شده بود.


برخورد شما با سرخوردگي هاي كودك

اگر كودك شما به دفعات و مواقع مكرر و به طور خيلي جدي ، با وقفه و لكنت زبان مواجه شده و مي شود ، به احتمال زياد احساس شديدي از سرخوردگي و ناكامي خواهد داشت. بسياري از والدين ، روشهاي مختلفي را كه در اين زمينه به كار بسته و مؤثر واقع شده است ، توضيح مي دهند. يكي از والدين ، پسر بچه اش را ترغيب كرده بود تا آنجا كه مي تواند و هر چه محكم تر ، آنقدر به عروسك ( دلقك پلاستيكي ) باد شده خود مشت بزند تا كاملاً راحت بشود. يكي ديگر از والدين در اين شرايط با كودكش خلوت كرده ، در جو بسيار صميمي با او صحبت نمود و بدون اين كه كودك را تكذيب كند، تنها با اطمينان بخشيدن به او ، در اين مورد كه احساساتش را كاملاً درك مي كند ، اجازه داد تا كودك هر چه كه مي خواهد بگويد. اشتغال كودك به فعاليت هايي كه ارتباطات در آن عمدتاً غير كلامي است ، و نيز تمرينات و ورزش هاي خارج از منزل مي تواند در كاهش تنش و اضطراب و از بين بردن احساس سرخوردگي كودك مؤثر واقع شود.


و اينك آخرين توصيه ما ......

براي اين كه كودك شما بتواند تا آنجا كه مقدور است از رشد عادي رواني كلامي برخوردار گردد. نظريات و توصيه هاي بسياري را مطرح نموديم . در پيروي از توصيه هاي ما سعي كنيد همت بيشتري به خرج داده ، كمي جامع تر و جدي تر عمل نماييد. به حداقل عمل اكتفا نكنيد. به راههايي فكر كنيد كه هر چه بيشتر بتوانيد خودتان را در اختيار كودك قرار دهيد نه اين كه با نامهرباني و مأيوسانه و صرفاً به خاطر اين كه كودك شما لكنت دارد، عقب نشسته و هيچ كار مثبتي نكنيد ، بلكه فقط به اين دليل كه مصاحبت شما با كودكتان براي هر دوي شما نشاط آور و لذت بخش است به او نزديك و نزديك تر شويد. در مصاحبت با كودك به دنبال تشكر و قدرداني او نباشيد. يادتان باشد كه شما لطفي در حق كودك خودتان نمي كنيد كه از او انتظار تشكر و سپاسگزاري داشته باشيد ، بلكه اگر كاري براي او انجام مي دهيد ، به حساب حقي بگذاريد كه او به عنوان فرزند شما از آن برخوردار است.

اگر احساس مي كنيد كه توصيه هاي ما براي اقداماتي كه در نظر داريد انجام دهيد كافي نيست ، مي توانيد از متخصصان آسيب شناسي گفتار و يا گفتار درمانگران مجرب درباره روشهايي كه مناسب شرايط خاص كودك شماست ، سؤال كنيد. اگر شما با توجه به توصيه هاي ارائه شده و وضعيت خاص كودكتان ، روش مطلوب تري را در نظر بگيريد، احتمالاً كارآيي بيشتري مي تواند داشته باشد . اما همواره سعي كنيد اصولي را كه براي برقراري ارتباطي مفيد و سازنده بين شما و كودكتان شرح داديم، در نظر داشته باشيد.

با مطالعه پيشنهادها و توصيه هاي ما ، ممكن است تعجب كرده باشيد از اين كه ما بيشتر از شما انتظار داريم كه تغييراتي در رفتار خودتان ايجاد كنيد تا در كودك ! بله كاملاً حق با شماست ، ما مطمئن هستيم با مهارت و علاقه خاصي كه شما به توصيه هاي ما عمل مي كنيد ، روشن خواهد شد كه چقدر كوشش هاي شما موفقيت آميز است. در واقع ارتباط ظريف و لطيف كودك و والدين را نمي توان با قواعد ساده اي تبيين نمود و همين طور رابطه كودك شما و گفتار درمانگري كه سعي مي كند به او كمك كند، در قالب فرمول هاي مشخصي نمي گنجد. ما بر اين باور هستيم كه شخص شما مشكل ترين ، اساسي ترين و مهم ترين نقش را در اصلاح گويايي كودك بر عهده داريد ، چرا كه به عنوان اولياي كودك هميشه با نتيجه يا حاصل تصميمات خود مواجه هستيد و مسئوليت نهايي امور زندگي بر عهده شماست.

ديدگاه هايي كه در اين مبحث مطرح كرده ايم ، به طور ريشه اي و اساسي با مسئله لكنت زبان و بسياري ديگر از مسائل انساني در ارتباط است. اينك ما مطمئن هستيم كه كوشش متعهدانه شما در پيروي از اين اصول و دستورالعمل ها ، براي شما و كودكتان فوق العاده سودمند خواهد بود.